Haarlem,
26
november
2020
|
08:00
Europe/Amsterdam

Röntgenstraling en vrouwen in verwachting

Niet zozeer de straling maar vooral de verwarring erover kan schadelijk zijn

header REVIVE

Hoe gevaarlijk is röntgenstraling voor het ongeboren kind? Onderzoek wijst uit dat het gezondheidsrisico zeer beperkt is, terwijl de verwarring daarover bij zwangere patiënten groot is. Vandaar dat onderzoekers en studenten van Hogeschool Inholland een landelijke leidraad en e-learning ontwikkelen om die onzekerheid weg te nemen.

“In recente publicaties komt naar voren dat CT-scans risico’s kunnen opleveren voor kinderen”, zegt Harmen Bijwaard, lector Medische Technologie. “Ik vroeg me af hoe dat zit met ongeboren kinderen. Fleur Wit, docente Medisch Beeldvormende en Radiotherapeutische Technieken, is voor haar masterthesis in de wetenschappelijke literatuur gedoken en vond nauwelijks gezondheidsrisico's. Wat we wel constateerden was dat er bij zwangere patiënten veel vragen over zijn. Dit heeft te maken met verschillende werkwijzen van ziekenhuizen. Bij sommige krijgen ze een loodschort, bij andere niet. Dat zorgt voor verwarring.” De waarschuwingsborden in wachtruimten dragen bij aan die verwarring (zoals onderstaande voorbeelden).

Landelijke leidraad en e-learning
Bij de eerste verwarring blijft het niet. Want als zwangere patiënten er vragen over stellen aan de dienstdoende professionals, de medisch beeldvormings- en bestralingsdeskundigen, dan kunnen die daar vaak geen precies antwoord op geven. De onderzoekslijn Medische Technologie wilde daar iets aan doen. “Met het onderzoeksproject ‘Röntgenstraling en vrouwen in verwachting’ (REVIVE) werken we toe naar een landelijke richtlijn voor de beroepsvereniging om tot een uniforme en beargumenteerde werkwijze te komen”, zegt Harmen. “Daarnaast ontwikkelen we e-learning voor huidige professionals en studenten. In beide onderdelen gaat het vooral om heldere communicatie met zwangere patiënten.”

Interviews door studenten
“Voor het project hebben we studenten van Inholland ingezet”, zegt onderzoeker Colinda Vroonland. “Zo waren er twee afstudeeronderzoeken bij de opleiding Verloskunde, één onder vrouwen die recent zwanger waren, de ander onder zwangere vrouwen die zelf röntgenonderzoek hebben gehad. De vraag was onder meer of en hoe zij over de gezondheidsrisico’s geïnformeerd willen worden. Daarnaast waren er studenten van Medisch Beeldvormende en Radiotherapeutische Technieken betrokken bij de focusgroepen met professionals. Daarin gaven de studenten hun input voor de e-learning zodat deze ook geschikt zou zijn voor het curriculum van hun opleiding.” 

Harmen Bijwaard, lector Medische Technologie
Met röntgenonderzoek krijg je evenveel straling binnen als met een vliegreis van 2,5 uur.
Harmen Bijwaard, lector Medische Technologie

Visuele communicatie
“Een opvallend resultaat uit het onderzoek was dat maar liefst 20 procent van de ondervraagde vrouwen helemaal niet geïnformeerd wil worden”, zegt Harmen. “Bij de overige 80 procent moet je de gezondheidsrisico’s op een heel eenvoudige, visuele manier uitleggen. Voor de duidelijkheid: met een longfoto krijg je ongeveer evenveel straling binnen als met een vliegreis van 2,5 uur of het eten van 100 bananen. Omdat de foetus niet in de röntgenbundel ligt bij een longfoto, ontvangt deze een nog veel kleinere dosis. Er is een zeer kleine toegevoegde kans op kanker, wat je in beeld kan brengen door in een pictogrammatrix met allemaal blauwe puntjes één puntje rood te maken. Het effect is in recente epidemiologische studies niet meer aantoonbaar.”

Onderdeel MBRT-opleiding
Zowel de leidraad als het materiaal voor e-learning is aangeboden aan de beroepsvereniging voor medisch beeldvormings- en bestralingsdeskundigen (MBB’ers). “Bij e-learning gaat het over onderzoek naar de effecten van straling, patiëntencommunicatie. We hebben voor een digitale variant gekozen, zodat alle MBB’ers in Nederland het eenvoudig kunnen volgen, ook na hun werk. Daarnaast willen we dit lesmateriaal toevoegen aan het curriculum van de MBRT-opleiding van Inholland. De overige Nederlandse MBRT-opleidingen volgen hopelijk later.”

Online voorlichting
Harmen is ondertussen druk bezig met het opzetten van een vervolgproject. “We willen online voorlichting geven aan zwangere patiënten, als onderdeel van de website van het RIVM. Daar moet duidelijke risico-informatie op staan. Zo willen we voorkomen dat vrouwen uit angst voor straling besluiten geen röntgenonderzoek te doen. Dat zou wél risicovol kunnen zijn.”

Reacties (0)
Het bericht is verzonden, deze zal worden geplaatst na goedkeuring.