Lector Jeugd en Samenleving Femke Kaulingfreks:
Persoonlijke verhalen: kwetsbaarheid als kracht
Wie ben ik? Iedereen maakt bij het beantwoorden van die vraag een selectie. Afhankelijk van het moment, de omstandigheden, de persoon die het vraagt. “Er is moed voor nodig om je eigen verhaal te vertellen, en je niet te laten leiden door de verwachtingen van anderen”, vertelt Femke Kaulingfreks, lector Jeugd & Samenleving, tijdens het uitspreken van haar lectorale rede op 21 mei in de Melkweg in Amsterdam. “Ik zie het als mijn missie om de verhalen van jongeren die opgroeien in een meerstemmige gemeenschap naar voren te brengen, en te onderzoeken welke lessen we daaruit kunnen leren.”
Persoonlijke verhalen vormen de rode draad voor Femke Kaulingfreks. Zowel in toekomstig onderzoek als tijdens het uitspreken van haar lectorale rede. Ze vertelt over de armband van haar moeder die ze in Brussel verloor, haar Chileense vader en haar latino roots die ze pas op latere leeftijd (h)erkende en aan haar persoonlijke verhaal toevoegde. Maar ook studenten die meededen aan het pilotproject Word in Progress delen hun verhaal. Persoonlijk, emotioneel, met trillende stem want het is de eerste keer dat ze hun verhaal aan publiek vertellen. Maar ze staan er, en dat vergt moed en kracht! Ze groeien dan ook zichtbaar als hen een daverend en warm applaus ten deel valt. “We hebben vaak vooral oor voor dominante verhalen. Hoe kan je worden wie je bent als je je verhaal niet kan of mag delen? Het maakt je kwetsbaar maar kwetsbaarheid is ook een kracht. Ik wil jeugdprofessionals uitnodigen om punten van herkenning te vinden in de verhalen van jongeren, en om zich ook zelf kwetsbaar op te stellen. Zo kom je dichter tot elkaar, leer je van elkaar en krijg je begrip voor elkaar”, aldus Femke die vol trots naar ‘haar’ studenten heeft geluisterd.
Empowerment
Kaulingfreks ziet het werken vanuit oprechte interesse voor de verhalen van jongeren als een manier om bij te dragen aan hun empowerment en emancipatie, zowel voor jeugdprofessionals als voor jeugdonderzoekers. “Durf je als professional te verdiepen in de belevingswereld van de jeugd. Waar lopen zij tegenaan? Hoe zien zij de wereld? Welke kansenongelijkheid nemen ze waar? Met andere woorden: wat is hun verhaal? Met het uitwisselen van verhalen kan je jeugdigen in de marge bereiken en samen op zoek gaan naar oplossingen, naar kansen.”
Velige omgeving
“Ik wil toekomstige jeugdprofessionals stimuleren om zich al tijdens hun studie bewust te worden van hun eigen verhaal, vanuit die kennis open te staan voor en verbinding te maken met de verhalen van de jeugd waar ze mee werken, en jongeren waar nodig te ondersteunen bij het claimen van hun verhaal.” Om het belang hiervan te illustreren en te laten zien hoe je kunt aansluiten bij de jeugd, is er voorafgaand aan haar lectorale rede de keuze uit drie workshops. Daarin gaan de deelnemers op zoek naar hun eigen verhaal: in woord (storytelling/spoken word), beeld (digital storytelling) of door te doen (participatief theater). “Heel indrukwekkend”, geeft een deelnemer aan de workshop storytelling aan. “Het idee dat je jouw persoonlijke verhaal gaat delen met wildvreemden? No way! Maar al snel ontstaat er een veilige omgeving, en is het juist heel fijn om jouw verhaal te vertellen.” Maame Hammond die de workshop Storytelling gaf, vult aan: “Als je ruimte geeft voor verhalen, dan komen ze. Zonder oordeel.”
Kwetsbaar opstellen
Voor Huug de Deugd, lid van het College van Bestuur van Inholland, overgaat tot de officiële handeling – het overhandigen van het traditionele beeldje – vindt in een huiskamersetting op het podium een inhoudelijke discussie plaats. Student Ivar vertelt wat hij heeft opgestoken van zijn deelname aan de pilot Word in Progress. “Ik heb geleerd mijn eigen verhaal te vertellen en te luisteren naar de verhalen van anderen. Soms gingen die over ongemakkelijke thema’s zoals racisme. Dat heeft mij aan het denken gezet. Ik kwam erachter dat ik wel zei dat iedereen gelijk is, maar dat ik daar – onbewust – zelf niet naar handelde.” Max, een andere deelnemer, voegt eraan toe: “Het was een voorrecht om deel te mogen nemen. En om te ervaren wat jouw verhaal écht voor je betekent als je het deelt, ook als toekomstig jeugdprofessional. Als je jezelf blootgeeft, vallen er muren weg, en kun je ook als professional de jeugd beter bereiken.”
Word in Progress
Word in Progress is een leergemeenschap van de lector Jeugd en Samenleving met studenten en docenten Social Work en Pedagogiek en werkt vanuit de gedachte dat een gezonde samenleving ook een inclusieve samenleving zou moeten zijn. De leergemeenschap is erop gericht om de skills van toekomstige professionals te versterken die ze nodig hebben om de empowerment van jongeren in een kwetsbare of gemarginaliseerde positie te ondersteunen. Voor Femke is dit een kans om, naast de andere onderzoeksprojecten die ze heeft lopen, het onderwijs vorm te geven al geeft ze toe dat ze het zowel tof als moeilijk vindt. “Ik ga niet vertellen hoe het moet maar het proces faciliteren. Leren is durven, dat is één van de uitgangspunten van Inholland. Met de kennis die ik opdoe in mijn onderzoeken wil ik onze huidige studenten helpen bruggenbouwers te worden, professionals van de toekomst. Ik voel me daarin gesteund door Inholland.”