'We praten nog te weinig over seks, intimiteit en relaties'

Let's talk about sex

“Waar ik me over verbaas is dat een thema als seks,  dat voor iedereen een rol speelt, vaak beperkt blijft tot een paar onhandige biologielessen. Vanwege hun positie en contact met jongeren zouden jongerenwerkers en straathoekwerkers hierin verandering kunnen brengen. Maar zij vinden het óók lastig om deze gesprekken te beginnen,” zegt Mai Groenevelt, onderzoeker en onderzoekscoördinator bij de onderzoekslijn Jeugd en Samenleving van Hogeschool Inholland. 

Hoe praat je over seks?
“In ons project ‘Het hoort erbij! Preventief werken aan een positieve seksuele en relationele vorming in het jongeren- en straathoekwerk’ onderzoeken we in het voortraject, dat gefinancierd wordt door het Centre of Expertise Preventie in Zorg & Welzijn, waar die verlegenheid vandaan komt. Ook  kijken we hoe straathoekwerkers op een diversiteit sensitieve manier met oog voor de (online) leefwereld structureel kunnen bijdragen aan seksuele vorming. Hoe beginnen we over het thema seksualiteit, intimiteit en relaties? Worden het geen ongemakkelijke gesprekken? Is het onderwerp niet te privé? Zitten jongeren hier wel op te wachten? “

“Verder kijken we intern ook of we de opleidingen Pedagogiek en Social Work aan ons kunnen binden voor het onderzoek en of dit bij de opleiding Sportkunde ook een onderwerp is wat moet worden ingebed in het curriculum.”

Taboe en negatieve ervaringen
“Als jongeren iets meer willen weten over omliggende onderwerpen zoals relaties, consent of gender zijn ze nu vaak aangewezen op vrienden en internet. En dat geeft niet altijd een volledig en eerlijk beeld. Daarnaast zie je in de media dat berichtgeving over seksualiteit meestal niet positief is. Het gaat over misbruik en #metoo. Heel belangrijk, maar in die massa aan negatieve berichtgeving verdwijnt de aandacht voor de positieve kanten van seksualiteit. Ik vind het oprecht jammer dat een thema dat zoveel plezier zou kunnen geven, vaak wordt geassocieerd met taboe en negatieve ervaringen.” 

“In gesprekken met netwerkpartners in preventieve zorg en met jongereninstanties merken we gelukkig wel dat er individueel bereidheid is om dit thema met jongeren te behandelen en hen meer begeleiding en informatie te bieden.”

Meer kennis, is meer power
“Het is wel belangrijk dat we onze verlegenheid te boven komen”, vervolgt Mai. “Want als je weet wat je fijn en prettig vindt, dan kun je ook beter ‘nee’ zeggen als je iets níet wil. Meer kennis en informatie zorgt ervoor dat jongeren zichzelf beter leren kennen. Ze moeten leren navigeren tussen beelden en opvattingen uit de samenleving over ‘hoe het hoort’, naar wat voor hen belangrijk is. Voor sommige jongeren is dat extra belangrijk. Terwijl bij de WHO (World Health Organisation) het recht op seksueel genot is vastgelegd, zie je bijvoorbeeld nog altijd een enorme ‘orgasmekloof’ tussen mannen en vrouwen. Ook LHBTIQ+ jongeren zijn vaak zoekende: wie ben ik? En de acceptatie van een andere seksualiteit dan heteroseksualiteit is nog altijd niet vanzelfsprekend. Het zou fantastisch zijn als we een open gesprek met elkaar kunnen aangaan over seksualiteit, intimiteit en relaties.”

‘Ieuw…maar die hebben toch geen seks?!’
“Het gaat daarbij ook niet alleen over jongeren zelf. In de module ‘Levensverhalen’, onderdeel van de opleiding bij Social Work, zit onder andere een opdracht waarbij studenten in gesprek gaan met ouderen over seksualiteit. Het grappige is dan om te zien dat ouderen graag hun kennis willen delen en zonder schroom over seksualiteit praten, terwijl onze studenten dat soms behoorlijk lastig vinden. Sommigen gaan echt de module in met het idee ‘ieuw…maar ouderen hebben toch geen seks?!’.  Daarmee laten we onze studenten zien dat seksualiteit een thema is voor iedereen en gedurende je hele leven. Dat seksualiteit iets is dat zich kan ontwikkelen. En tegelijkertijd leren ze op deze wijze gesprekken te voeren, zodat hopelijk die handelingsverlegenheid bij hen ook verdwijnt.”

RAAK-publiek-aanvraag 
Femke Kaulingsfreks, lector Jeugd en Samenleving, onderschrijft het belang van het thema voor jongeren en voegt toe: “Daarom ben ik ontzettend blij en trots dat onze RAAK-publiek-aanvraag voor het project ‘Het hoort erbij! Preventief werken aan een positieve seksuele en relationele vorming in het jongeren- en straathoekwerk’ kort geleden is gehonoreerd. Dit betekent dat we met het gehele projectteam en partners¹ de komende tijd verder kunnen om de aandacht voor seksuele vorming van jongeren te versterken in het preventieve welzijnsveld. 

Gecombineerd met de middelen van het Centre of Expertise Preventie in Zorg en Welzijn kunnen we nu aan de slag met zowel professionals als met onderwijsinnovatie en tevens nagaan of er een brug te slaan valt naar het buurtsportwerk. Een belangrijke mijlpaal om dit thema op een positieve manier op de kaart te zetten”.

¹_{Femke Kaulingfreks, lector Jeugd en Samenleving, Mai Groenevelt, onderzoeker en onderzoekscoördinator bij Lectoraat Jeugd en Samenleving, Marte Wiersma,  onderzoeker bij Lectoraat Jeugd en Samenleving, Mark van Dijk, onderzoeker bij E&P en Lilian Linders, lector Empowerment en Professionalisering én het consortium van praktijkpartners, gemeente en kennisinstellingen (perMens, DOCK, Dynamo, The Mall, Gemeente Amsterdam, GGD Zaanstreek-Waterland, Haarlem Effect, BVJong, Rutgers en Qpido).}