In januari 2017 is het nieuwe kwaliteitskader voor de verpleeghuiszorg vastgesteld. Hierin wordt beschreven wat cliënten en hun naasten mogen verwachten van verpleeghuiszorg. Zo staat beschreven dat de cliënt als mens centraal dient te staan en moet de focus liggen op kwaliteitsverbetering, met vertrouwen in de betrokkenheid, trots en kracht van zorgverleners, hun relatie met de cliënt en met respect voor de lokale en persoonlijke context. Continu werken aan een betere kwaliteit van zorg is de norm.
Om dit te bereiken, zijn de afgelopen jaren veelbelovende innovatieve leer-/werkpraktijken ontwikkeld en toegepast op verschillende afdelingen voor de langdurige ouderenzorg in Amsterdam. Voorbeelden daarvan zijn het ‘Gildeleren’ waarbij mbo-leerlingen in de verpleeghuissetting leren en werken, de ‘Leer- en InnovatieNetwerken (LIN’s)’ waarbij wetenschappers, docenten en praktijk elkaar treffen, de ‘Fieldlabs’ waar cliënten, studenten, docenten, praktijkopleiders, onderzoekers, bedrijven en de overheid elkaar ontmoeten, samenwerken, leren en experimenteren. En verder het project ‘Werken is leren, Leren is werken’ waarbij gewerkt wordt aan concrete verbetering van het werk- en leerklimaat in zorgteams. Deze kleinschalige innovaties zijn echter opgezet als projecten; een grondige evaluatie heeft nog niet kunnen plaatsvinden. Op dit moment is het onduidelijk welke elementen van deze leer-/werkpraktijken nu best practices zijn en overdraagbaar zijn voor andere praktijken en/of doelgroepen.
Het doel van het door ZonMw gesubsidieerde project ‘Leren en verbeteren in de verpleeghuiszorg’ is: het leren en reflecteren in de zorgteams naar een hoger niveau brengen, het vinden van nieuwe attitudes in bestaande praktijken en het ontwikkelen van nieuwe werkzame vormen van leren en kennis overdragen.
Binnen grootstedelijk Amsterdam zijn vier dynamische leeromgevingen (Fieldlabs, Gildeleren, Leer- en InnovatieNetwerken (LIN’s) en Werken is Leren, Leren is werken) binnen de langdurige zorg. Met onder andere interviews, literatuuronderzoek en actiegericht onderzoek wordt in kaart gebracht wat de werkzame ingrediënten zijn van de initiatieven. Op basis hiervan bekijken de onderzoekers hoe een nieuw initiatief rond een leer/werkpraktijk eruit moet zien. Dit nieuwe concept leer-/werkplaats wordt vervolgens geïmplementeerd op drie nieuwe afdelingen of doelgroepen.
Parallel aan het implementatieproces voeren de onderzoekers de evaluatie uit. In deze fase staan de volgende onderzoeksvragen centraal: ‘Wat is de generaliseerbaarheid van de werkzame principes van de best practices? en ‘Wat valt te leren van de noodzakelijke interacties tussen de werknemers in de langdurige zorg, de opleiders en de managers in die zorg?’
Naast participatie van studenten in de diverse fasen van onderzoek, vloeien de resultaten terug naar het onderwijs. De vier al bestaande leeromgevingen en de nieuwe concept leer-/werkplaats laten zorgverleners maar ook studenten (samen) leren in en van de praktijk.
Het onderzoeksproject wordt uitgevoerd door het Ben Sajet Centrum, een netwerk van diverse onderwijs-, zorg- en onderzoekspartners die gezamenlijk een Academische leerwerkplaats voor vernieuwing van de zorgpraktijk in de grootstedelijke regio van Amsterdam vormen. Dit centrum heeft als doel de kwaliteit van leven van mensen – die op een vorm van langdurige zorg zijn aangewezen – structureel te verbeteren door programma’s waarin academische kennis, praktijkgericht onderzoek, de beroepspraktijk, het onderwijs en ervaringskennis van cliënten op nieuwe manieren samen te brengen. Om dit te realiseren, werken opleidingen (ROC van Amsterdam, Hogeschool van Amsterdam, Hogeschool Inholland), onderzoeksinstellingen (UMC, UvA, VU) en aanbieders van langdurige zorg (Cordaan, Ons Tweede Thuis, Amsta) samen met de gemeente Amsterdam, Stichting Actief Burgerschap en Amsterdam Health and Technology Institute (AHTI).
De gedachte achter de samenwerking is om een structureel consortium te vormen met partners die elkaar nodig hebben en in elkaars nabijheid verkeren, waardoor onderzoek, opleidingen en praktijk samen structureel tot vernieuwingen kunnen komen in de langdurige zorg.
Met dit onderzoeksproject verwachten we de volgende resultaten te bereiken:
Met deze resultaten streven we ernaar bij te dragen aan leren en verbeteren van kwaliteit, één van de vier thema’s in het kwaliteitskader. We hopen zorgverleners en zorgorganisaties in de verpleeghuiszorg te stimuleren op een lerende wijze zorg te dragen voor optimale zorg en verzorging voor cliënten.
