In het onderzoek Navigating Professional Politics staat de schakelfunctie centraal van de sociaal werkpraktijk in de samenwerking tussen overheid en burgers. We richten ons op collectieve, gemeenschapsgerichte vormen van sociale ondersteuning: jongerenwerk en opbouwwerk. Hoe overbruggen sociaal werkers, andere professionals en betrokken burgers in gemeenschapswerk de afstand en het groeiende wantrouwen tussen overheid en burgers? Hoe bemiddelen zij tussen diverse belangen en opvattingen en hoe navigeren ze door de complexe machtsrelaties die daarin meespelen?
Met deze vragen onderzoeken we hoe belangenbehartiging in sociaal werkpraktijken vorm krijgt. Daarmee bestuderen we ook de politiserende potentie van gemeenschapswerk als sociale praktijk. We kijken hoe lokale projecten in verschillende Nederlandse steden als inspiratie kunnen dienen voor duurzame samenwerkingsverbanden tussen overheid en burgers. De potentie van collectief gemeenschapswerk staat daarin centraal. Een van de vragen die we hierbij stellen is: ‘Hoe is de mogelijkheid tot deelname aan of oprichting van gemeenschapswerk verdeeld in onze samenleving?’. Een andere vraag is: ‘Hoe kunnen bestaande lokale gemeenschappen invloed uitoefenen op de beleidskaders waarbinnen ze opereren?'
De hoop dat sociaal werk bijdraagt aan het verbeteren van die samenwerkingen is springlevend, maar de kennis over hoe de sociaal werkpraktijk dit succesvol doet en wat daarvoor nodig is, blijft achter. Met dit onderzoek springen we in dit kennisgat. We hebben de ambitie om dit gat samen met praktijkpartners en lokale gemeenschappen te dichten.
Het project Navigating Professional Politics is één van de drie deelprojecten (onderzoekslijnen) van een overkoepelend project van Universiteit Leiden, genaamd Social Work and the Art of Crafting Resilience. De drie onderzoekslijnen richten zich op afzonderlijke maar gerelateerde onderwerpen. Lector Femke Kaulingfreks is de projectleider van deze onderzoekslijn Navigating Professional Politics. Het onderzoek wordt in afstemming met een ‘community of practice’ van werkveld- en praktijkpartners gedaan door postdoctoraal onderzoeker Lieke Wissink en twee promovendi: Sharifah Redan en Anke van den Dries (Hogeschool van Amsterdam).
Een kernonderdeel van de onderzoeken is intensief veldwerk bij verschillende prakijkpartners die deel uitmaken van deze community of practice. In de bijeenkomsten die we organiseren met de community of practice dragen leden in eerste instantie uitdagingen aan uit hun praktijken. Hier reflecteren we vervolgens gezamenlijk op. In een later stadium reflecteren onderzoekers aan de hand van hun bevindingen. Deze unieke uitwisseling tussen onderzoek en praktijk is onderdeel van onze ‘practice what you preach’ overtuiging: vanuit samenwerking en verbinding de sociaal werkpraktijk versterken.
"Het bouwen aan sociale veerkracht in nieuwe samenwerkingsverbanden tussen overheid en burgers, met daarin een cruciale en mediërende rol voor sociale professionals, is vooralsnog een belofte in plaats van een uitgeprobeerde en geteste praktijk."
We zijn ervan overtuigd dat samenwerking met de praktijk cruciaal is. Het proces van kennisontwikkeling vindt daarom plaats in nauwe samenwerking met de werkpraktijk: de initiatiefnemers van collectief gemeenschapswerk zijn al actief lid vanaf het moment dat het onderzoeksontwerp van het consortium op tafel kwam. Aan het consortium nemen daarnaast beleidsmakers en sociaal professionals deel. Samen vormen we zo een community of practice tijdens het onderzoek.
Kennis en inzichten worden gedurende de looptijd van het onderzoek op regelmatige basis gedeeld in de community of practice. Op deze manier hopen we gezamenlijk tot de meest vruchtbare resultaten te komen die goed aansluiten bij de praktijk. Deze community of practice bestaat uit: BPSW, Sociaal Werk Nederland, Movisie, Stadsdorp Elsrijk, perMens, Presikhaaf University, Triple Threat, Ambassadeurs van Amsterdam, ContourdeTwern, Dock, en zelfstandig onderzoeker Marcel Spierts.
Navigating Professional Politics is een van de drie onderzoekslijnen van het project Social work and the Art of Crafting Resilient Societies. Het onderzoek is NWA/ORC gesubsidieerd en wordt uitgevoerd door Hogeschool Inholland en Universiteit Leiden. De hoofdonderzoekers van het overkoepelende project zijn Femke Kaulingfreks, Anouk de Koning en Maartje van der Woude.
Met Social work and the Art of Crafting Resilient Societies bestuderen we de relatie tussen overheid en burgers. De hoofdvraag is hoe samenwerkingen tussen deze twee partijen kunnen verbeteren. Het onderzoek vindt plaats binnen de context van urgente maatschappelijke uitdagingen. Voorbeelden hiervan zijn de groeiende ongelijkheid, institutioneel racisme, klimaatverandering, de vermarkte woonsector en een tanende verzorgingsstaat. In navolging van onze buurlanden draagt dit project hiermee bij aan het doorontwikkelen van sociaal werk tot academische discipline.
Het onderzoek draagt op verschillende manieren bij aan het onderwijs. Zo wordt er binnen de onderzoekslijn Navigating Professional Politics een living lab ingericht onder leiding van Femke Kaulingfreks, lector Jeugd en Samenleving, en Richard de Brabander, lector Ecosociaal Werk. Hier voeren studenten actuele opdrachten uit die in samenwerking met de praktijkpartners uit de community of practice zijn ontwikkeld. Daarnaast kunnen de essays en kennisclips over de kernthema's die uit het onderzoek voortkomen, in het onderwijs worden ingezet.
Met dit onderzoek krijgen we inzicht in gemeenschapswerk dat functioneert als bottom-up samenwerkingsverband tussen lokale beleidsmakers, sociaal professionals, lokale initiatiefnemers en bewoners. Daarmee verwachten we dat zichtbaar wordt hoe deze initiatieven een belangrijke inspiratiebron voor de sociaal werkpraktijk vormen.
Daarnaast is de verwachting dat het onderzoek laat zien welke machtsrelaties en uitdagingen hier ontstaan. Op basis daarvan leren sociaal professionals hoe ze kunnen mediëren en onderhandelen zodat beleidsverwachtingen en behoeftes die leven onder burgers dichter tot elkaar komen. Met dit onderzoek beogen we uiteindelijk bij te dragen aan meer inclusieve, democratische, duurzame en rechtvaardige staat-burgerrelaties.
