Online platforms vormen een steeds belangrijker onderdeel van ons dagelijks leven, maar brengen ook risico’s met zich mee, zoals manipulatie, discriminatie, stigmatisering en verlies van autonomie. Vooral kwetsbare gebruikers worden hierin extra geraakt. Binnen het project RESOCIAL onderzoeken we hoe kwetsbaarheden van gebruikers op sociale media en in de metaverse - virtuele werelden - beter in kaart kunnen worden gebracht én aangepakt.
We ontwikkelen wetenschappelijke methoden om deze kwetsbaarheden meetbaar te maken, onderzoeken hoe bestaande wetgeving (zoals de DSA en GDPR) beter toegepast kan worden, en werken aan ontwerpprincipes voor ‘vulnerability-sensitive design’. Het project heeft als doel gebruikers te versterken in hun digitale weerbaarheid en bij te dragen aan eerlijker, veiliger en inclusiever digitaal beleid.
Inholland is onderdeel van een internationaal consortium van onderzoekers dat samenwerkt aan het RESOCIAL-project. Dit project bestaat uit vier opeenvolgende fasen. In de eerste fase brengen we via literatuuronderzoek en deskresearch de huidige stand van zaken in kaart. Daarna nemen we een uitgebreide survey af onder gebruikers van sociale media om ervaringen en kwetsbaarheden te inventariseren. Vervolgens organiseren we focusgroepen om inzichten verder te verdiepen, waarna we in de laatste fase multistakeholderworkshops inzetten om aanbevelingen en richtlijnen samen te valideren en verspreiden.
Vanuit Inholland leveren we expertise op het gebied van kwetsbare groepen, sociale interactie en ethisch ontwerp (value-sensitive design). Ook werken we mee aan de ontwikkeling van een meetkader en helpen we bijeenkomsten organiseren, waarin inzichten vanuit gebruikers, beleid en technologie bij elkaar worden gebracht. De aanpak is interdisciplinair en combineert juridische analyse, ontwerpgericht onderzoek en sociale wetenschap. We hebben expliciet aandacht voor diversiteit in perspectieven, en hebben als doel om met het project concrete handvatten te bieden voor zowel wetgeving als ontwerppraktijken.
"RESOCIAL maakt kwetsbaarheid zichtbaar en weerbaarheid mogelijk in onze digitale levens."
Inholland-studenten kunnen bijdragen aan het uitvoeren en analyseren van surveys of deelnemen aan focusgroepen en workshops met stakeholders. Daarnaast ontwikkelen we nieuw lesmateriaal over kwetsbaarheden op sociale media en digitale rechten, dat kan worden geïntegreerd in het curriculum van relevante opleidingen. RESOCIAL versterkt zo het onderwijsaanbod rond digitalisering en maatschappelijke impact, en sluit aan bij Inhollands onderwijsdoelen rond inclusiviteit en veerkracht.
Binnen dit project werken we nauw samen met verschillende maatschappelijke, juridische en technologische partners. Tijdens de kick-off in Leiden waren onder andere vertegenwoordigers aanwezig van de Autoriteit Persoonsgegevens, ACM, Pontus Advocaten, het SIDN fonds, en BEUC (de Europese consumentenorganisatie). Deze partijen leveren input tijdens workshops, delen praktijkkennis en denken mee over de toepasbaarheid van de uitkomsten. In het bijzonder is er aandacht voor kwetsbare gebruikersgroepen, zoals jongeren, vrouwen, consumenten met een beperking, en mensen die te maken hebben met online stigmatisering of partnergeweld.
We btrekken het werkveld in alle fasen van het project: van het opstellen van het meetkader tot het toetsen van ontwerpprincipes en het formuleren van juridische aanbevelingen. De beoogde impact ligt in het verbeteren van beleid, het beïnvloeden van platformontwerp en het stimuleren van regelgeving die beter rekening houdt met kwetsbare gebruikers. Zo wordt de kloof tussen onderzoek, praktijk en beleid kleiner gemaakt.
Het project levert een meetinstrument op waarmee online kwetsbaarheden in kaart kunnen worden gebracht, inclusief risico’s zoals manipulatie, stigmatisering en discriminatie. Daarnaast ontwikkelen we met het team richtlijnen voor wetgeving. Een belangrijk eindresultaat is een ‘Code of Conduct for Vulnerability’ voor sociale mediaplatforms, met praktische aanbevelingen voor ontwerpers en beleidsmakers. Ook leveren we een toolkit op voor het herkennen en mitigeren van digitale kwetsbaarheden. Deze resultaten valideren we in multistakeholderbijeenkomsten en publiceren we via academische en maatschappelijke kanalen.
