Het project 'Weerbaar telen in de groene vingers' heeft als doel om de transitie naar weerbaar telen te versnellen en haalbaar te maken voor een brede groep telers in Nederland. Weerbaar telen is een systeemaanpak waarbij gewassen sterker en gezonder worden geteeld, met meer natuurlijke weerstand tegen ziekten, plagen en ongunstige milieu-invloeden. Dit gebeurt door duurzame methoden als bodemverbetering, optimale plantenvoeding, klimaatregeling, biologische bestrijding en het gebruik van biostimulanten.
De noodzaak voor deze transitie komt voort uit maatschappelijke en beleidsmatige druk om het gebruik van chemische gewasbeschermingsmiddelen te verminderen, én doordat steeds minder middelen zijn toegestaan. Tegelijkertijd zijn er meer groene middelen beschikbaar, zoals biologische bestrijders en laagrisicostoffen, die kansen bieden voor verduurzaming. Toch ervaren veel telers drempels: onzekerheid over kosten en opbrengsten, risico’s van ziektes, en de hoeveelheid nieuwe kennis en vaardigheden die nodig zijn.
Binnen dit project leggen we de nadruk op drie casussen: glastuinbouw, sierteelt en vollegrond groenten & peulvruchten. Samen met telers en praktijknetwerken onderzoeken we de technische en sociale belemmeringen, ontwikkelen we handelingsperspectieven en bieden we ondersteuning bij de implementatie van weerbare systemen.
Daarbij werken we niet alleen aan innovatieve teeltinterventies (zoals zaadcoating, rassenkeuze en organische bemesting), maar ook aan kennisuitwisseling en scholing. Het uiteindelijke doel is een duurzame landbouwsector waarin telers met vertrouwen kunnen overstappen op weerbare teeltsystemen.
Wij kiezen voor een integrale aanpak waarin technisch onderzoek, sociaal onderzoek en kennisdeling met elkaar worden verbonden. We starten met sociaal onderzoek om beter te begrijpen welke belemmeringen en drijfveren telers ervaren. Deze inzichten combineren we met praktijkonderzoek naar teeltinterventies, zoals substraatkeuze, biologische bestrijding en biostimulanten. Daarnaast werken we aan monitoring van infectiedruk, bodemleven en gewasgezondheid, zodat weerbaar telen gericht kan worden gestuurd.
In dit onderzoek werken we nauw samen met Hogeschool Van Hall Larenstein, Aeres Hogeschool en een groot consortium aan bedrijven en organisaties.
Met dit project leveren we tastbare producten op die het telen in weerbare systemen ondersteunen. We ontwikkelen praktische hulpmiddelen zoals implementatiemethoden, infographics en modules voor trainingen en onderwijs. Deze maken de omslag naar weerbaar telen concreet en hanteerbaar voor iedereen in de sector. De overdracht vindt bovendien al plaats doordat studenten, onderzoekers en telers samenwerken aan oplossingen op bedrijfsniveau. In het sociaal onderzoek kijken we daarnaast naar drijfveren en drempels, zodat telers juist daar ondersteund worden waar dat het meeste helpt.
Het eindresultaat is dus niet alleen kennis, maar vooral concrete handvatten die bijdragen aan een duurzamere en economisch sterke land- en tuinbouw.
"Met dit project maken we de stap naar weerbaar telen concreet en uitvoerbaar, zodat telers er direct mee aan de slag kunnen."
Het werkveld is vanaf het begin actief betrokken bij dit project. We werken nauw samen met bestaande initiatieven en praktijknetwerken, zodat onze aanpak aansluit bij de actuele vragen en uitdagingen van telers. Voor elk van de drie casussen sluiten wij aan bij bestaande initiatieven en netwerken:
In alle casussen speelt kennisdeling een sleutelrol. Wij bundelen de ervaringen van koplopers, toetsen en verrijken die met onderzoeksresultaten. Vervolgens ontsluiten we deze kennis via trainingen, praktijkmaterialen en onderwijsmodules. Door nadrukkelijk samen te werken met telers, praktijknetwerken en onderwijsinstellingen, ontstaat een aanpak die niet alleen wetenschappelijk onderbouwd is, maar ook direct toepasbaar in de praktijk.
In het project 'Weerbaar telen in de groene vingers' werken we aan de integratie van weerbaar telen in curricula van hbo- en mbo-opleidingen en in Leven Lang Ontwikkelen (LLO)-trainingen. Daarmee zorgen we ervoor dat zowel studenten als werkenden in de sector de nieuwste kennis en vaardigheden opdoen.
Door de nauwe samenwerking met praktijknetwerken en koplopers uit de drie casussen – glastuinbouw, sierteelt en vollegrond groenten & peulvruchten – kunnen we ervaringskennis koppelen aan onderzoeksresultaten. Deze combinatie maakt het mogelijk om onderwijsmodules te ontwikkelen die niet alleen theoretisch goed onderbouwd zijn, maar ook praktisch toepasbaar. Studenten en deelnemers leren zo welke interventies en maatregelen werken in de praktijk, en hoe je een weerbaar teeltsysteem bewust kunt ontwerpen en onderhouden.
Daarnaast willen we in dit project toekomstige telers helpen om hen beter voor te bereiden op de verduurzamingsopgave. Door studenten al tijdens hun opleiding in aanraking te brengen met actuele vraagstukken en praktijkcasussen, verkleinen we de kloof tussen opleiding en werkveld. Zo dragen we bij aan een nieuwe generatie professionals die de stap naar weerbaar telen met vertrouwen kan zetten.
In dit onderzoek werken we vanuit Inholland nauw samen met Martina Sura-de Jong (Hogeschool Van Hall Larenstein), Mirka Macel (Aeres Hogeschool) en Esther Veen (Aeres Hogeschool).
