Onderzoek naar betere leesvaardigheid en meer leesplezier

Leesvaardigheid

Het leesonderwijs in Nederland moet beter. De leesvaardigheid van leerlingen holt al jaren achteruit en uit onderzoek blijkt dat we inmiddels ver achterlopen bij veel andere Europese landen. Om dit aan te pakken heeft NWO een subsidie toegekend van 5,3 miljoen euro voor acht jaar. In een groot consortium van universiteiten, hogescholen, lerarenopleidingen, bibliotheken, uitgevers, stichting lezen en stichting leerplanontwikkeling, is Hogeschool Inholland betrokken bij het ontwerpen van onderwijsinterventies. Nynke Bos, lector Teaching, Learning & Technology gaat de meerwaarde die technologie hierbij kan hebben, onderzoeken.  

Leren lezen in digitale tijdperk 
“Van de basisschool tot hoger onderwijs, we leren leerlingen vooral technisch lezen”, vertelt Nynke. “Het gaat om zinnen analyseren en de opbouw en structuur van een tekst. Maar wat staat er nou precies? En wat doet een tekst met je? Daar is nauwelijks aandacht voor. We benaderen lezen bijna wiskundig in plaats van dat lezen een mooie beleving kan zijn. Goed kunnen lezen zorgt dat je beter kunt reflecteren en beter leert zelf na te denken.” Nynke zegt er gelijk bij dat zij niet de expert is in lezen. “Mijn expertise zit in ontwerponderzoek, technologie en het samenwerken met verschillende disciplines om tot nieuwe inzichten en ontwikkelingen te komen. Dus, hoe leer je leerlingen lezen in dit digitale tijdperk? Dat is wat ik samen met twee promovendi van de Universiteit Leiden en de Universiteit van Amsterdam ga inbrengen in dit onderzoek naar leesonderwijs.” 

Verrijkte boeken 
Een uitdaging waar Nynke graag haar tanden in zet. “Er is veel desinformatie en miscommunicatie. We leren nu niet of het waar is of niet, maar juist dat is belangrijk. Welke emotie roept een tekst bij je op? Hoe komt dat en wat zijn gevolgen? Want we weten allemaal dat het met nepnieuws behoorlijk uit de hand kan lopen”, zegt Nynke. Maar daarnaast kan de technologie volgens haar ook een andere rol spelen bij meer leesplezier en de aandacht bij het lezen beter vasthouden. “Boeken met enkel bladzijdes vol met tekst kan demotiverend werken. Verrijkte boeken met bijvoorbeeld VR, audio of video kunnen een waardevolle toevoeging zijn.” Nynke heeft nog meer ideeën waarbij de technologie nu al wordt gebruikt zoals boektalk-kanalen en shared reading. “Dat kunnen we nog verder uitbouwen. Wat we dus gaan onderzoeken is wat werkt, waarom en voor wie.” 

Leesvaardigheid2

Samenwerken met meerdere expertises
“Het mooie van dit onderzoek is dat iedereen die op enig vlak van betekenis is in leesonderwijs, erbij betrokken is”, vertelt Nynke enthousiast. “Voorheen was elke organisatie of instelling vanuit zijn eigen expertise bezig, maar de slagkracht om het probleem op te lossen was gewoon onvoldoende. Met dit consortium is iedereen aan boord en ik denk dat we juist daarom tot oplossingen gaan komen.” Het is volgens Nynke ook echt hét schoolvoorbeeld van hoe Inholland haar studenten wil opleiden: multidisciplinair komen tot inzichten en oplossingen.

Veel korte pilots 
“We gaan sowieso pilots draaien bij onze eigen PABO, maar ik hoop ook dat onze studenten gaan onderzoeken hoe dit in de klas werkt.” Aan de ene kant duurt acht jaar nog lang, zeker omdat de urgentie hoog is, maar aan de andere kant biedt dit wel hele mooie kansen, vindt Nynke. “We kunnen veel korte interactieve pilots doen, waarbij we gaan onderzoeken wat werkt en waarom. En,” voegt ze toe, “dit onderzoek sluit ook nog eens goed aan bij bestaande projecten van Inholland als digitale geletterdheid en informatievaardigheden.”