Training ‘Inclusief lesgeven’ voor docenten
Hoe creëren wij een inclusieve leeromgeving waarin elke student, ongeacht diens achtergrond, gelijke kansen krijgt op studiesucces? Docenten spelen hier een centrale rol in. Bij de training ‘Inclusief lesgeven’ biedt docent-onderzoeker Marette Ebert Inholland-docenten concrete tools ter ondersteuning van het lesgeven aan een diverse studentenpopulatie. “Ik probeer docenten mee te geven om de verschillen en overeenkomsten in culturele achtergronden te gebruiken als leermogelijkheid voor hun studenten én voor henzelf.”
Onze studentenpopulatie is de afgelopen twintig jaar steeds diverser geworden. Studenten verschillen onder meer in etnische herkomst, geslacht, sociaaleconomische en religieuze achtergrond, talent, motivatie en gezondheid. Ze brengen hun eigen cultuur, leerervaringen en -behoeftes mee. Hoe speel je daar als docent op in? “Docenten doen in hun lessen al heel veel dingen die gericht zijn op diversiteit en inclusie, maar sommige elementen vergen nog wat aanscherping”, vertelt Marette.
Zachte landing
Zelf werkt Marette als docent bij de internationale opleiding Business Innovation. “Onze studenten komen overal vandaan. Er zitten bijvoorbeeld studenten uit Nigeria tussen die nog nooit buiten hun eigen land zijn geweest, op donderdag aankomen op Schiphol en de maandag erna bij ons aan hun lessen beginnen. Die hebben dus andere referentiekaders en verwachtingen. Daar moeten wij als docent mee om kunnen gaan, om ervoor te zorgen dat ze een zachte landing hebben, zich enigszins thuis voelen en vrij snel beginnen te begrijpen hoe het hier werkt. Docenten doen dit al automatisch, maar in de training probeer ik ze daar bewuster mee om te laten gaan. Er zijn veel concrete tools om dat te doen en daar maak je in deze training kennis mee.”
In drie dagdelen komen verschillende focuspunten binnen inclusief lesgeven aan bod. “De eerste sessie gaat echt over het creëren van een inclusieve en veilige leeromgeving waarin je je gezien voelt, je mening durft te geven, elkaar respecteert en naar elkaar luistert. De tweede sessie gaat over de leeractiviteiten die je in de les kunt doen: bijvoorbeeld oefeningen waarbij studenten wisselen van perspectief en praten over die verschillende perspectieven. Op die manier leren ze ook goed samen te werken. De derde gaat over een inclusief curriculum: welke lesmaterialen gebruik ik eigenlijk, met welke voorbeelden werk ik, vanuit welk perspectief breng ik altijd mijn stof over en hoe kan ik ervoor zorgen dat er ook andere perspectieven worden meegenomen?”
Pionieren
Als onderzoeker bij het lectoraat Diversiteitsvraagstukken verdiept Marette zich in het onderwerp ‘inclusief lesgeven’. “Bij Business Innovation mocht ik pionieren en proefdraaien. Binnen die opleiding ben ik eigenlijk altijd al bezig met inclusie: ik organiseer onboarding programma’s met veel inclusie-activiteiten voor onze eerstejaarsstudenten en geef de vakken Cultural awareness en Multicultural teamwork. Vanwege die ervaring en mijn eigen achtergrond kwam ik op het idee om docenten te trainen in inclusief lesgeven. Daar kreeg ik de ruimte voor.”
Marette is opgegroeid in een multiculturele wijk in Amsterdam, zat op een multiculturele school en omringde zich vanaf haar jeugd met vrienden met een migratieachtergrond. “Op de universiteit - sociaal-culturele wetenschappen - heb ik mijn doctoraalscriptie geschreven over etniciteit in de reclame. Ik heb mijn afstudeerproject op Aruba gedaan en ik heb drie jaar in Suriname gewoond. Daar heb ik ook in het hoger onderwijs gewerkt. En oh ja, mijn kinderen zijn half-Surinaams. Het loopt dus als een rode draad door mijn leven.”
Nieuwsgierigheid naar anderen
Voor Marette is het vanzelfsprekend om open te staan voor andere ideeën en leefgewoontes. “Ik zie dat mensen zich daardoor prettig voelen bij mij. Ik denk dat die nieuwsgierigheid naar anderen belangrijk is in het contact met studenten; dat wil ik graag overbrengen.”
Het lectoraat helpt op dit moment de Pabo om het curriculum inclusiever te maken. “In het kader daarvan verzorg ik ook bij de Pabo dit soort sessies voor docenten. Extra interessant omdat je dan een dubbele slag maakt: docenten geven les aan studenten en die gaan zélf lesgeven aan leerlingen uit het primair onderwijs.”
Kansengelijkheid
Inclusief lesgeven draagt bij aan meer kansengelijkheid. “Het lost niet alles op, maar we kunnen er wel voor zorgen dat alle studenten worden aangesproken, dat iedereen mee kan doen. Daar hebben docenten een cruciale rol in. Je kunt je bijvoorbeeld eens afvragen: moeten we altijd op deze manier toetsen, waardoor we drempels opwerpen voor bepaalde groepen?”
Bepaalde lastige voorbeelden kun je in de training aanstippen en in intervisiesessies dieper op doorpakken. En dan aan elkaar vragen: ‘hoe doe jij dat eigenlijk?’ “Ik ga ze niet vertellen hoe ze het moeten doen. Ik wil van ze weten welke materialen ze al gebruiken en welke ‘best practices’ er zijn. Het is dus echt een teamtraining waarin ik de sterktes van het team naar voren laat komen.” Marette kijkt erg uit naar de volgende ronde docenttrainingen. “Dit is mijn passie, hier gá ik voor! En heel fijn dat ik er bij Inholland de ruimte voor krijg.”