Co-designen voor je digitale rechten
TikTok die jouw persoonlijke gegevens opslaat in China. Websites die cookies op je computer plaatsen om je surfgedrag bij te houden. Ben jij je er bewust van wat producten, diensten en organisaties met jouw gegevens doen? Is het mogelijk een ‘label’ te ontwerpen dat toont hoe er met jouw digitale rechten wordt omgegaan? Onderzoekers van het Digital Rights Research Team, studenten van diverse opleidingen van Hogeschool Inholland en van het MBO Media College verkenden in een co-designsessie zo’n label voor digitale rechten. Een van de studenten: “Wat ik me nu realiseer: als een online dienst gratis is, dan ben ik het product.”
Meer weten? Lees hier verder over de co-designsessie en digitale rechten.
Tafels vol met gekleurde post-its, Lego-poppetjes, piepschuimballen en geel crime scene afzetlint. Daaromheen zitten studenten vanuit een creatieve of een technische opleiding gemixt met lectoren, onderzoekers en werkveldpartners zoals ontwerpcollectief Idiotes. Vanuit hun eigen achtergrond, kennis en ervaringen discussiëren én visualiseren zij hoe overheden, organisaties en burgers zich verhouden ten opzichte van digitale rechten. En wat er moet gebeuren om die rechten meer herkenbaar en tastbaar te maken.
Foto's gemaakt door Iuliia Naumenko en Wina Smeenk
Kleurrijke labels
Denk eens aan de kleurrijke labels waarmee duidelijk wordt hoe energiezuinig een gebouw is of hoe gezond bepaalde etenswaren zijn. Hoe jouw digitale rechten worden gerespecteerd, is (nog) niet op een dergelijke manier inzichtelijk. Wina Smeenk, lector Societal Impact Design, oprichter van het Inholland Digital Rights Research Team (DRRT) én bestuurslid van het Digital Rights House Amsterdam, wil met deze sessie een eerste verkenning doen. “Hoe staan studenten en dus jongeren hierin, hoe ver zijn zij in hun digitale bewustwordingsproces? Dat willen we ontdekken, waarna we vanuit het onderzoeksteam Digital Rights Research Team en het Digital Rights House verder onderzoeken wat de mogelijkheden voor een label zijn.”
Met meerdere disciplines samenwerken
Didi Baas, derdejaars Creative Business, bouwt samen met een student van het Media College en een student Informatietechnologie aan een ‘planetenstelsel’ van digitale rechten. “Een student van een ICT-opleiding denkt vanuit zijn expertise heel anders dan een student van een creatieve opleiding. Het botst en het schuurt soms, maar je leert veel van elkaar. Je gaat samen op onderzoek uit; ‘wat gebeurt er als we dit doen?’ Dat levert mooie resultaten op. Het verbaast me dat er zo weinig wet- en regelgeving is rondom digitale rechten, het is een soort wilde westen. Terwijl het toch om mensenrechten gaat. Daarom is het goed om te werken aan richtlijnen.”
In hoeverre zijn jongeren zich bewust van hun digitale rechten? Deze co-designsessie geeft het onderzoeksteam inzicht in waar zij staan in het proces van digitale bewustwording.
Bewustwording als eerste stap
Ander de Keijzer, lector Data Driven Smart Society en mede-oprichter van het DRRT, discussieert er levendig op los en schrijft gekleurde post-its vol met zijn gedachten over digital rights. Hij ziet bewustwording bij studenten als een van de eerste stappen richting bescherming van digitale rechten. “Aan je telefoon, Google home, aan al jouw digitale apparaten geef je informatie over jezelf weg. Je moet op zijn minst bewust zijn van het digitale spoor dat je maakt en wat de consequenties daarvan zijn.”
Kennis delen met elkaar
Gezien de drukke gesprekken, schetsen en bouwwerken is er bij de aanwezige studenten al een zaadje geplant over hun digitale rechten en de bescherming ervan. Jim Bezuijen, derdejaars Mediavormgever aan het Mediacollege Amsterdam bootst met Lego een situatie rondom cookiewetgeving na: “Ik weet best veel over het digitale spoor dat ik achterlaat en ben me aardig bewust van wat mijn rechten zijn. Maar het is fijn om daar met anderen over te kunnen praten. Dan kun je kennis met elkaar delen, en sta je er nog beter bij stil.”
Het verbaast me dat er zo weinig wet- en regelgeving is rondom digitale rechten, het is een soort wilde westen. Terwijl het toch om mensenrechten gaat.
Presentatie concepten
De studenten presenteren aan het einde van de ochtend hun concepten. Zoals een AI-bot die alle voorwaarden van apps en websites doorneemt en via een stoplichtsysteem aangeeft of de app veel of weinig gegevens van je toe-eigent. Een ander team kent een grote rol aan de overheid toe om richtlijnen te maken rondom digitale rechten. Ben Wagner, eveneens mede-oprichter van het DRRT en lector Media, Technology & Society, wijst erop dat we de macht van de overheid niet moeten overschatten. En vraagt zich daarbij af: "Gezien het feit dat zelfs regeringen moeite hebben om grote technologiebedrijven te reguleren, hoe kunnen we dan zorgen voor een sterke bescherming van digitale rechten die de meest kwetsbaren in de samenleving beschermen?”
Digitale rechten in het Sustainable Media Lab
Dat is een vraag die meegenomen kan worden in het Inholland Sustainable Media Lab. Daar gaat namelijk in februari een groep studenten aan de slag met het thema digital rights. Projectleider en onderzoeker Susannah Montgomery doet deze dag veel inspiratie op voor het aankomende semester. “De uitkomsten van vandaag zijn een mooi startpunt voor de nieuwe studenten. We borduren voort op deze discussies en zullen ook gebruikmaken van het co-designproces. We hebben geleerd dat je door creatief te werken en veel verschillende inzichten te combineren sneller tot veel rijkere idee-richtingen komt.”
Ben je student en lijkt het jou wel wat om met studenten van andere opleidingen samen te werken? Kijk dan eens op het Platform hogeschoolbreed keuzeonderwijs!