Het lectoraat Societal Impact Design van het kenniscentrum Creative Business onderzoekt hoe design als aanpak bijdraagt om complexe vraagstukken in netwerken te verkennen en aan te pakken. Hoe kan het tot positieve maatschappelijke impact leiden? Impact waarbij het gaat om sociale, ecologische en economische waarden en betekenis, zowel voor mens, team, organisatie en netwerk als de hele maatschappij.
Om impact te bewerkstelligen werken we intensief, creatief en participatief samen met hen die betrokkenen zijn in een complexe situatie. Het kan bijvoorbeeld gaan om vraagstukken rond dementie, corona, privacy, veiligheid, ondermijning, obesitas en circulaire economie. In zogenoemde co-designprocessen willen we ontdekken en delen wat de belangen, kennis, ervaring en invloed zijn van al die betrokkenen. Hebben we een beter begrip van de situatie en perspectieven? Dan gaan we op een gezamenlijke creatieve zoektocht naar kansen om de situatie te veranderen. Niet zo zeer om het vraagstuk op te lossen, want bij bijvoorbeeld dementie kan dat (nog) niet. Maar wel om er beter mee te kunnen omgaan. Ons onderzoek richt zich dan ook op het begrijpen, beschrijven, faciliteren en versterken van de co-designprocessen. En van de soft skills zoals empathie die hierbinnen nodig zijn voor samenwerking, concreet resultaat en impact.
Aan de hand van actuele maatschappelijke uitdagingen vanuit het werkveld zet het lectoraat onder leiding van lector Wina Smeenk co-designprocessen met betrokkenen op. De processen in de praktijk inspireren en maken het mogelijk om nieuw ontwikkelde kennis te valideren. Bewoners, bezoekers, gemeenten, studenten, docenten en (non-)profitorganisaties participeren actief en zijn echt mede-eigenaar van het vraagstuk, wat bijdraagt aan de uiteindelijke impact van de sociale innovatie. Daarnaast leren de betrokkenen (en dus ook de studenten en docenten) wat de waarde van co-design en empathie kan zijn voor het aanpakken van maatschappelijke vraagstukken en hoe designinterventies al tijdens het proces uiteindelijk tot sociale innovatie en impact kunnen leiden.
Met Societal Impact Design pakken we complexe maatschappelijke vraagstukken op. We doen dit onder meer in zogeheten living lab-leeromgevingen. Zoals in het Urban Leisure & Tourism Lab Amsterdam waar we ons richten op de invloed van de bezoekerseconomie op Amsterdam Noord en de nabijgelegen landelijke gebieden. Maar we zijn ook actief in andere labs en in diverse minoren, met stagiairs en afstudeerders. Als gemeente, maatschappelijke organisatie of bedrijf kun je je vraagstuk bij ons lectoraat aandragen en aansluiten bij lopende projecten. Samen leren we dan als leergemeenschap designkansen te vinden die leiden tot nieuwe inzichten en hopelijk tot positieve maatschappelijke impact. Geïnteresseerd in een samenwerking? Stuur een mail naar Wina.
Maatschappelijke uitdagingen zijn urgent en raken iedereen, inclusief politici, burgers, overheidsfunctionarissen, professionals uit het bedrijfsleven, NGO's, ontwerpers en onderzoekers. Het is moeilijk om deze uitdagingen te begrijpen en aan te pakken omdat geen enkele stakeholder of organisatie als enige verantwoordelijk is. Alles is met elkaar verbonden en verandert voortdurend, waardoor uitdagingen over het hoofd gezien worden en belanghebbenden geen belangrijke beslissingen kunnen of willen nemen.
Het Co-Design Canvas is een praktisch en gebruiksvriendelijk hulpmiddel dat de flexibele planning, uitvoering en evaluatie van co-design processen voor multi-stakeholder coalities en facilitators ondersteunt. Dit canvas:
In haar lectorale rede zette lector Wina Smeenk op 1 december uiteen hoe creatieve professionals een wezenlijke bijdrage kunnen leveren aan de aanpak van maatschappelijke vraagstukken. De wereld wankelt, aldus Wina, en we zullen er met z’n allen voor moeten zorgen dat hij de goede kant op kantelt. Wil je hier meer over weten? Kijk de rede terug via onderstaande video.
De transitie naar een duurzamere samenleving wordt vaak ervaren als een uitdaging die te complex kan lijken om er zelf iets aan te doen. In haar interview met Kees Klomp en circulair platform CIRCL vertelt Wina waarom dit niet zo hoeft te zijn als we principes uit de ontwerpwereld toepassen. Dan kunnen we een maatschappij creëren die voor iedereen werkt.
Societal Impact Design onderzoekt hoe design als aanpak bijdraagt aan het verkennen en oppakken van complexe maatschappelijke vraagstukken. Dit onderzoek bevat drie aandachtsvelden: co-design, perspectieven en empathie.
We willen de huidige co-designmethodologie versterken door nieuw ontwikkelde processen en methoden te ontwikkelen en testen in de context van maatschappelijke vraagstukken. Door onze nieuwe modellen, methodologieën, methoden en ervaringen te valideren in praktijkprojecten met het werkveld en onderwijs, werken we toe naar relevante kennis voor change makers, change agents, veranderaars, ontwerpers en onderzoekers. Bijvoorbeeld de design thinking game voor innovatie en transformatie: Design Play Change. Of Het Co-design Canvas; een empathisch co-design instrument met maatschappelijke impact waarmee we stakeholders en ideeën willen verbinden door gebruik te maken van de collectieve kennis en samen aan de slag te gaan. Het Co-Design Canvas bestaat zowel in een Nederlandse als Engelstalige versie.
Sociale innovatie en impact bereik je alleen door alle verschillende perspectieven van betrokkenen mee te nemen in een vraagstuk. Daarom jagen we drie perspectieven aan in elke design proces-fase. Allereerst is de bewustwording van eigen relevante ervaringen, aannames en vooroordelen belangrijk. Daarnaast het perspectief en de ervaring van anderen. En als laatste nemen we het werk van anderen (experts) mee, zoals theorie, data, documentaires en ontwerpen. Zo hebben we een goed overzicht van het speelveld, de kansen en dilemma’s om tot positieve impact te komen.
Empathie bevordert niet alleen de samenwerking, maar is ook een sleutel bij het vinden van nieuwe ideerichtingen. Wat kan empathie betekenen om samen maatschappelijke vraagstukken op te pakken, sociale innovaties te creëren en positieve impact te bewerkstelligen? Hiervoor ontwikkelden we een empathisch Co-design Kompas en methoden zoals de empathische Hand-over methode. Belangrijk is om de authentieke verhalen, ervaringen, aspiraties en gevoelens te benutten van mensen die direct door een vraagstuk geraakt worden.
Complexe en taaie maatschappelijke opgaven kan niemand alleen aangaan. Denk aan het aanpakken van overgewicht, ondermijning, van-het-gas-af en cyber-security. Het zijn vraagstukken die vaak buiten bestaande organisatiestructuren vallen en daarom vanuit verschillende perspectieven moeten worden bekeken. Lector Societal Impact Design Wina Smeenk is oprichter van het Expertisenetwerk Systemisch Co-design (ESC), samen met lectoren Jürg Thölke en Guido Stompff. Daarin werkt Hogeschool Inholland samen met De Haagse Hogeschool, Hogeschool Utrecht en Hogeschool Rotterdam om met concrete casussen de duurzame-, digitale- en gezondheidstransitie in gang te zetten en te versnellen.
De rol van digitale technologie in ons dagelijks leven blijft toenemen. Dat maakt vraagstukken over data en digitale rechten steeds relevanter. In samenwerking met lectoren Ander de Keijzer en Ben Wagner heeft Wina Smeenk daarom het Digital Rights Research Team gevormd. Daarmee richten de lectoren hun aandacht op een digitaal verantwoorde samenleving. Ze doen bijvoorbeeld onderzoek naar hoe technologie bijdraagt aan de kwaliteit van leven.
