De gezondheidszorg draagt grootschalig bij aan de vervuiling van het milieu, met wereldwijde gezondheidsbedreigingen tot gevolg. De productie en het gebruik van geneesmiddelen en andere chemische producten leveren daarbinnen de grootste bijdrage aan de milieu-impact. Dit maakt medicatie een onderdeel waar veel winst te behalen valt op het gebied van Planetary Health. Planetary Health gaat over de connectie tussen grote veranderingen in het wereldwijde milieu en hoe die onze gezondheid beïnvloeden. Dit omvat niet alleen klimaatverandering, maar ook biodiversiteitsverlies, vervuiling en andere wereldwijde veranderingen die de basis van onze gezondheid kunnen ondermijnen.
Het is belangrijk om (toekomstige) voorschrijvers, naast de reeds bekende algemene duurzame adviezen zoals voorkomen van onnodig medicatiegebruik, handvatten te geven om duurzaamheid gericht mee te nemen binnen hun therapiekeuzes. Door gebrek aan informatie en kennis is dit momenteel echter nog nauwelijks mogelijk. Ons internationale project heeft daarom als doel om de eerste stappen te zetten om Planetary Health te integreren in het farmacotherapie-onderwijs.
De uiteindelijke ambitie is om duurzame medicatiekeuzes mogelijk te maken in bestaande therapieën en deze te bevorderen. Wij willen hiervoor nieuwe, innovatieve en gezamenlijke onderwijsmethoden, -materialen en -benaderingen creëren.
De afdeling Verpleegkunde aan Inholland heeft twee masteropleidingen: Advanced Nursing Practice en Physician Assistant. Deze bieden beide farmacotherapie-onderwijs aan in samenwerking met het Amsterdam UMC. Docenten van de opleidingen zijn sleutelfiguren en nemen met studenten deel aan het project. Dit is relevant, omdat in een toenemend aantal landen ook gespecialiseerde verpleegkundigen en physician assistants gemachtigd zijn om medicijnen voor te schrijven.
Door de samenwerking van Inholland en Amsterdam UMC richt dit project zich ook op voorschrijvers die geen arts zijn. Naast de standaard rol van Inholland in dit onderzoeksproject, dragen we actief bij aan de verschillende werkzaamheden en het grootschalig verspreiden van de resultaten van het project onder de gespecialiseerd verpleegkundigen.
Dit onderzoek wordt uitgevoerd onder leiding van Jelle Tichelaar, bijzonder lector Interprofessionele Samenwerking & Medicatieveiligheid. Jelle voert dit project uit in nauwe samenwerking met Joost Piët, arts-onderzoeker en -docent Farmacotherapie aan Amsterdam UMC.
"Steeds meer artsen, specialisten en andere voorschrijvers willen weten wat de milieu-impact van geneesmiddelen is."
Er bestaan al veel initiatieven om bewustwording van Planetary Health in de zorg te benadrukken in het onderwijs. Daarnaast zijn er ook al maatregelen die milieubelasting, overmatig medicijngebruik en medicijnverspilling proberen te verminderen. Ook hier wordt vaak naar verwezen in onderwijs over Planetary Health in de zorg.
Het onderwijs wordt echter nog niet concreet gericht op individuele keuzes van (toekomstige) voorschrijvers om de milieuvriendelijkste therapieën te selecteren, gebaseerd op de totale milieubelasting van elk geneesmiddel. Daarom is dit project van belang: het is het eerste project dat een fundament legt voor dit type onderwijs over Planetary Health op gebied van farmacotherapie. Kort samengevat gaat dit project verder dan alleen bewustwording creëren; het biedt ook concrete tools en streeft ernaar (toekomstige) voorschrijvers aan te leren om duurzaam voor te schrijven.
De belangrijkste resultaten van dit project zullen zijn:
Om te bepalen wat alle benodigde informatie is om de totale milieu-impact van medicatie te weten, zullen we daarover consensus bereiken met experts uit het gehele werkveld op het gebied van medicijnproductie, -ontwikkeling, -gebruik, -afval, en -aanwezigheid in het milieu. Met deze consensus weten docenten en zorgverleners, maar ook beleidsmakers en farmaceutische bedrijven, welke informatie gedeeld moet worden om duurzame voorschrijfkeuzes mogelijk te maken.
We betrekken het werkveld van de voorschrijvers doordat het project de handvatten probeert te bieden om duurzame keuzes te maken. Wij proberen een startpunt te maken om medicijnen daadwerkelijk te kunnen vergelijken met elkaar gebaseerd op hun totale milieu-impact. Vervolgens proberen we dit te verwerken in het farmacotherapie-onderwijs, zodat docenten dit gemakkelijk kunnen overnemen en zodat de (toekomstige) voorschrijvers via dit onderwijs leren hoe ze duurzame voorschrijfkeuzes kunnen maken.
"Het zou mooi zijn om uiteindelijk professionals concrete handvatten te geven zodat ze daadwerkelijk milieubewust kunnen voorschrijven."
