In samenwerking met de gemeente Rotterdam werkt het lectoraat Publiek Vertrouwen in Veiligheid aan het meerjarige onderzoeksproject ‘Rotterdamse wijkgerichte aanpak veiligheidsbeleving'. Doel van dit project is om een participatieve wijkaanpak te ontwikkelen om de veiligheidsbeleving te versterken. Daarbij richten we ons met name op de Rotterdamse wijken waar de veiligheidsbeleving van de inwoners volgens de cijfers in het wijkprofiel slecht is. In dat kader is het project in 2022 van start gegaan in Beverwaard en Pendrecht.
In opdracht van de gemeente heeft het lectoraat Publiek Vertrouwen in Veiligheid als eerste stap onderzoek gedaan naar de veiligheidsbeleving in deze wijken. De doelstelling was om in kaart te brengen waar, wanneer en bij wie sprake is van onveiligheidsbeleving en inzicht te geven in de factoren die daarop van invloed zijn.
Al sinds de opzet en uitvoering van het onderzoek werken de onderzoekers van het lectoraat nauw samen met de gemeentelijke projectleider, de opleiding Integrale Veiligheidskunde en stakeholders in de wijken.
Het lectoraat Publiek Vertrouwen in Veiligheid heeft studenten en medewerkers van woningcorporaties, politie, gemeente, welzijnsinstelling en wijkraden getraind en begeleid bij het afnemen van straatinterviews met bewoners rond het thema veiligheidsbeleving. De achterliggende gedachte is dat op deze manier het onderwerp onder organisaties en professionals gaat leven en er draagvlak ontstaat om tot een gezamenlijke aanpak te komen.
Het onderzoek levert aanknopingspunten op voor het ontwikkelen van concreet handelingsperspectief om de veiligheidsbeleving in betreffende wijken waar nodig en mogelijk te verbeteren. Het onderzoek naar veiligheidsbeleving in Beverwaard en Pendrecht is inmiddels afgerond. Sinds het laatste kwartaal van 2022 zijn wijkbewoners en professionals onder leiding van de senior projectleider Subjectieve veiligheid van de gemeente aan de slag om de aanbevelingen uit dit onderzoek te vertalen naar concrete interventies en die vervolgens te testen onder een grotere groep bewoners. Een deel van de interventies wordt inmiddels uitgevoerd. De bedoeling is dat resultaten op termijn wordt geborgd binnen de staande organisatie(s).
Ga direct naar de onderzoeken over Beverwaard en Pendrecht
De gemeentelijke accounthouders Veiligheid kregen ook uit andere wijken signalen dat bewoners zich onveiliger voelen. Diverse wijkraden hebben (on)veiligheidsbeleving als belangrijk thema opgenomen in hun jaaractieplan. Dit betreft onder andere Bloemhof, Carnisse, Groot-IJsselmonde, Oud-IJsselmonde, Hillesluis, Oud-Charlois, Wielewaal en Rozenburg. De gemeente wil in die behoefte voorzien en wil het project in de periode 2023 – 2024 uitrollen naar vier andere wijken.
Aan ons lectoraat is gevraagd daarbij te ondersteunen door in elk van deze wijken onderzoek te doen naar veiligheidsbeleving en aanknopingspunten aan te reiken voor een wijkgerichte aanpak. In Lombardijen, Rozenburg en Bloemhof is al overeenstemming bereikt over het starten van zo’n onderzoek als eerste stap in de participatieve aanpak. In de andere wijk worden daarover de komende maanden nog nadere gesprekken gevoerd.
“Veiligheidsbeleving draait om hoe je je voelt in je wijk, hoe je denkt over je wijk en hoe je je gedraagt in je wijk,” vertelt Krista Schram, associate lector Publiek Vertrouwen in Veiligheid. In deze video vertelt zij over het verloop van het onderzoeksproject, waarbij ze 175 bewoners sprak over veiligheidsbeleving in hun wijk.
"Het lectoraat heeft in Beverwaard en Pendrecht het verhaal achter de cijfers van (on)veiligheidsbeleving op een overtuigende en toegankelijke manier inzichtelijk gemaakt. We kijken opnieuw uit naar de samenwerking in Lombardijen, Rozenburg en Bloemhof."
Pendrecht is gekozen als één van de eerste wijken om in kaart te brengen waar, wanneer en bij wie sprake is van onveiligheidsbeleving. Uit het onderzoek komt naar voren dat ervaren overlast de veiligheidsbeleving in Pendrecht aantast. Vooral overlastgevend gedrag van kwetsbare mensen zoals verslaafden en psychiatrisch patiënten zijn van invloed op het veiligheidsgevoel.
Verder blijkt dat criminaliteit een rol speelt in de veiligheidsbeleving van bewoners. Mede onder invloed van (sociale) media is bij bewoners het beeld ontstaan dat in Pendrecht veel ernstige vormen van criminaliteit voorkomen. Tot slot is gebleken dat overlast en criminaliteit (nog) sterker van invloed zijn op de veiligheidsbeleving van ouderen (65+) dan van andere groepen in de wijk. Zij zijn vaker bang om slachtoffer te worden van criminaliteit en vertonen meer vermijdingsgedrag.
In de onveiligheidsbeleving van ouderen met een Nederlandse achtergrond speelt naast (fysieke) kwetsbaarheid ook de manier waarop ze de sociale omgeving ervaren een belangrijke rol. Uit het onderzoek blijkt dat zij zich vervreemd voelen van hun omgeving, omdat zij zich er niet meer in herkennen. Dit gevoel van vervreemding heeft invloed op de veiligheidsbeleving.
De opgave wijkbreed verandering te brengen in de ervaren overlast en (angst voor) criminaliteit is omvangrijk en vergt een lange adem. Geadviseerd wordt te beginnen met een zichtbare en geloofwaardige aanpak van de geconstateerde 'signal places': metrostation Slinge en het winkelcentrum Plein 1953. In het onderzoeksrapport lees je meer over de onderzoeksresultaten en het advies aan de gemeente.
Uit het wijkprofiel bleek Beverwaard een van de Rotterdamse wijken waar de veiligheidsbeleving van inwoners aandacht verdiende. Het lectoraat Publiek Vertrouwen in Veiligheid bracht in kaart waar, wanneer en bij wie vooral sprake is van onveiligheidsbeleving in Beverwaard om inzicht te krijgen in de factoren die daarop van invloed zijn.
Uit het onderzoek komt naar voren dat geweld een centrale rol speelt in de veiligheidsbeleving van bewoners. Dit geweld wordt vooral in verband gebracht met (jeugd)groepen die zich ophouden in de wijk, onder andere rond het winkelcentrum aan de Oude Watering. Verder laat het onderzoek zien dat vooral jongeren en ouders zich zorgen maken over messengeweld door jeugdgroepen.
Geweld blijkt een belangrijke rol te spelen in de geschiedenis van Beverwaard en zich heeft genesteld in het collectieve geheugen van de wijk. Dat maakt dat bewoners incidenten niet zien als een eenmalige gebeurtenis, maar als onderdeel van een grotere dreiging die voor meer (jonge) bewoners boven de wijk hangt. Verder wordt geconcludeerd dat de (fysieke) afstand die bewoners tot de politie ervaren onveiligheidsbeleving versterkt. Tot slot is gebleken dat de veiligheidsbeleving van jongeren ook wordt beïnvloed door wat zij zien en meemaken op social media.
In het uitgebreide onderzoeksrapport gaan we in op de resultaten en het advies aan de gemeente voor een integrale aanpak met aandacht voor repressie, preventie en curatie.
"Als positief ervaar ik de parken. Ik vind de parken erg leuk en rustgevend. Er is veel groen, dat ervaar ik ook als positief. Het is een mooie wijk."
"Als je ‘s avonds door het winkelcentrum loopt is het een beetje dreigend, vind ik. Ik wandel veel... Die gasten met blikjes bier en capuchons, er hangen er veel."
