Hoe kunnen we onze digitale mensenrechten waarborgen?
Onze samenleving digitaliseert in een hoog tempo. Steeds meer zaken en ontmoetingen vinden online plaats. Naast de voordelen daarvan is het een probleem dat onze mensenrechten in de digitale wereld voortdurend worden geschonden . En dat is niet alleen vervelend voor ons persoonlijk, maar kan ook ontwrichtend zijn voor onze democratische samenleving, waarschuwt Ben Wagner. Als nieuwe lector Media, Technology & Society draagt hij met partners binnen en buiten Hogeschool Inholland bij aan een veiliger en rechtvaardiger digitaal eco-systeem. Tijdens zijn lectorale rede op 15 mei gaat hij in op dit uitdagende vraagstuk.
This article in English? >
Bekijk opname van Bens lectorale rede >
“We leven in een hybride wereld”, zegt Ben. “Met één been staan we in de fysieke, tastbare wereld en met het andere begeven we ons in een digitale omgeving.” Die laatste wordt steeds dominanter in ons dagelijks leven en werk, en als het gaat om onze rechten als consument en burger is het bestaan er onzeker. Onze persoonsgegevens worden ontfutseld, algoritmen bepalen wat we lezen of maken ongemerkt profielen van ons.
In de fysieke wereld zouden bedrijven er niet mee wegkomen om zo slecht om te gaan met onze mensenrechten
Impact op samenleving
“In de fysieke wereld zouden bedrijven er niet mee wegkomen om zo slecht om te gaan met onze mensenrechten”, zegt Ben. “Online zijn toepassing en handhaving van wet- en regelgeving heel zwak. Dat heeft niet alleen impact op jou als persoon, maar ook op de samenleving als geheel. Denk aan de algoritmen die een rol speelden bij de toeslagenaffaire. Of het verspreiden van nepnieuws om democratische verkiezingen te beïnvloeden.”
Transparantie en verantwoording
Hoe kunnen we onze mensenrechten terug claimen in de digitale wereld? Volgens Ben is transparantie een belangrijke eerste stap. “Op welke beleidsmatige en politieke premissen zijn algoritmen bijvoorbeeld gebaseerd? Leg je deze mechanismen bloot, dan kunnen organisaties daarvoor ter verantwoording worden geroepen en kunnen we die mechanismen ook eerlijker, democratischer en rechtvaardiger maken. Dit vraagstuk is dus niet alleen technisch, maar vooral ook organisatorisch, juridisch en politiek.”
Jij bent wel eigenaar van jouw persoonlijke data, maar dat het beheer ligt bij andere, vaak commerciële bedrijven.
Cultureel erfgoed digitaliseren
Met praktijkgericht onderzoek wil Ben evidence based oplossingen helpen ontwikkelen voor meer digitale rechtmatigheid. “Hoe kun je stakeholders die in het dagelijks leven te maken hebben met digitale systemen meer invloed geven in de werking van die systemen? Voorkom bijvoorbeeld de vooroordelen in digitale systemen waardoor bepaalde groepen worden gezien als fraudegevoelig door hen bij de ontwikkeling van die digitale systemen te betrekken. Leuk is dat we nu samenwerken met instellingen voor cultureel erfgoed. Die zijn op grote schaal hun archieven aan het digitaliseren. Maar het liefst niet met bijvoorbeeld hetzelfde koloniale perspectief van waaruit die archieven honderd jaar geleden zijn opgezet. Hoe zet je dan wel een digitale infrastructuur op die recht doet aan hoe we nu naar de wereld kijken?”
Digital Rights Research Team
Binnen Hogeschool Inholland werkt Ben onder meer samen met het lectoraat van Wina Smeenk: Societal Impact Design en van Ander de Keijzer: Data Driven Smart Society. Gedrieën hebben zij het Digital Rights Research Team (DRRT) opgericht om antwoord te geven op de vraag hoe de digitale samenleving de kwaliteit van leven kan verbeteren. Ander: “Vanuit een technologisch oogpunt is het niet eenvoudig om digitale rechten te waarborgen. Het probleem is dat jij wel de eigenaar bent van jouw persoonlijke data. Maar dat het beheer bij andere, vaak commerciële bedrijven ligt, die het vervolgens doorverkopen, zonder dat je daar zeggenschap en controle over hebt. In de manier waarop de digitale infrastructuur nu is ingericht, is het heel moeilijk om eigenaarschap en beheer te verenigen. Het meest praktische is dat er goede regelgeving en handhaving komt. Binnen het DRRT organiseren we co-designsessies om met studenten, ook van het mbo, oplossingen te ontwikkelen. Bijvoorbeeld een label om aan te geven hoe organisaties omgaan met digitale rechten.”
Studenten hebben we gevraagd om blogs en artikelen te schrijven over onderwerpen zoals biases in artificiële intelligentie of de toekomst van gezichtsherkenning
Studenten voor The Hague Humanity Hub
Vanuit het Sustainable Media Lab werkt Ben ook samen met externe partners, zoals de The Hague Humanity Hub, een community voor professionals in vrede en recht. “Studenten uit het lab betrekken we bij Just Peace, een programma om een breed publiek bekend te maken met het werk in vrede en recht”, zegt hoofd communicatie Thomas Ansell. “Ook jongeren willen we interesseren onder meer via ons online platform. Hoe kun je dit beter doen dan met jongeren zelf? Vandaar dat we studenten van Hogeschool Inholland hebben gevraagd om blogs en artikelen te schrijven over onderwerpen zoals vooroordelen in artificiële intelligentie of de toekomst van gezichtsherkenning. Daarnaast zijn we één van de organisaties die studenten andere uitdagende opdrachten geven. Hoe kun je met metadata bepalen of foto’s uit conflictgebieden authentiek zijn? Of ontwikkel lesmateriaal voor middelbare scholen om nepnieuws op sociale media te herkennen. Het heeft allemaal met digitale mensenrechten te maken. Een belangrijk focusthema, ook voor de The Hague Humanity Hub. Want onze digitale rechten lopen enorm achter ten opzichte van de digitale ontwikkelingen. We hebben veel in te halen.”