Dr. Margo van Kemenade werkt sinds 2021 als associate lector bij het lectoraat Robotica. Hier richt zij zich op praktische toepassingen van robots (autonoom bestuurde objecten) in de moderne samenleving, met een focus op duurzaamheid en empowerment. Zij zet zich in om multidisciplinaire (zorg- én techniek-) samenwerkingsverbanden aan te gaan. In gesprek met cliënten en zorginstellingen signaleert en analyseert ze gezondheidszorgvraagstukken om deze om te zetten naar digitale producten en diensten die meerwaarde hebben voor alle gebruikers.
Als onderdeel van het Research & Innovation Centre Techniek, Ontwerpen en Informatica (RIC-TOI) verricht het lectoraat Robotica praktijkgericht onderzoek naar maatschappelijke vraagstukken om een duurzame, gezonde en creatieve samenleving te bevorderen.
Het lectoraat doet haar onderzoek in multidisciplinaire samenwerkingsverbanden, zoals Centre of Expertise Preventie in Zorg & Welzijn. De focus van het praktijkgerichte onderzoek bij het lectoraat ligt op de toepassing van zorg- en agri-robots, waarbij duurzaamheid en ondersteuning belangrijke speerpunten zijn.
Bij de uitvoering staan de verbinding en crossover centraal tussen de relevante Inholland-domeinen Techniek, Ontwerpen en Informatica (TOI), Gezondheid, Sport en Welzijn (GSW), Agri, Food & Life sciences (AFL), Business Finance & Law (BFL) en gerelateerde projectpartners en platforms zoals TechValley Noord-Holland. Ook werkt het lectoraat samen met onder meer Medical Delta. Daarnaast is Margo kwartiermaker voor het practoraat ‘Technologische Innovaties in de Zorg’ van het Regiocollege te Zaandam.
Margo van Kemenade opereert voornamelijk op het snijvlak van zorg en techniek, met als speciaal aandachtspunt de ethische aspecten bij de inzet van zorgtechnologie, in het bijzonder zorgrobotica. Daarnaast heeft zij een studieboek voor hbo-techniekopleidingen geschreven met als thema Ethiek voor Techniek en ICT. In 2015 was zij winnaar van de NWO-KNAW Eurekaprijs voor Wetenschapscommunicatie. Dit is een prijs voor een bijzondere bijdrage aan het vergroten van de kennis en betrokkenheid van een breed publiek bij de wetenschap. Ook is Margo voorzitter van the Ethical Advisory Board van The Hong Kong Polytechnic University, School of Design, Dept. of Computing.
Margo werkt sinds 1993 in het hbo-onderwijs, voor diverse hogescholen en opleidingen, variërend van Werktuigbouwkunde en Elektrotechniek tot Verloskunde en hbo-V. Als docent zette ze nieuwe onderwijsprogramma’s op en gaf colleges op bachelor- en masterniveau.
Margo is al ruime tijd bezig met het onderwerp Technologische innovaties in de zorg. Zo was ze in 2011 projectleider van Health-Lab ICT in de Zorg. Health-lab is de naam van het initiatief dat tot doel heeft om te komen tot een ‘real life’-experimenteeromgeving in de Amsterdamse regio op het gebied van Zorg en ICT. Het lab is een initiatief van de Amsterdamse Innovatie Motor, de Universiteit van Amsterdam, de Vrije Universiteit, de Hogeschool van Amsterdam, Inholland, Sigra, AMSTA, Waag Society en de gemeenten Amsterdam en Almere. Het Health-lab werd mede ondersteund door de Provincie Noord-Holland en Ministerie van EZ.
Margo spreekt de taal van technici en voelt zich tegelijkertijd op haar gemak in het zorgdomein. Ze geeft lezingen en debatsessies door heel Nederland en presenteert haar werk op diverse nationale en internationale congressen. Ook debatteert Margo op de nationale televisie over ethiek en sociale robotica in het zorgdomein.
Het is belangrijk voor haar om het publieke debat mogelijk te maken, en het denkproces over ethische kwesties die door nieuwe technologie worden opgewekt, te verbeteren. Daarnaast is Margo als vrijwilliger actief als lid van de Raad van Toezicht van enkele grote onderwijsinstellingen.
De zorg staat onder grote druk. Ouderenzorg, revalidatie en eenzaamheid vragen om oplossingen, terwijl professionals schaars zijn. Hoe kunnen we de zorg verlichten, en tegelijkertijd menselijk houden? Margo onderzoekt samen met Inholland-studenten en fysiotherapeuten van Omring de inzet van zorgrobot Isha. Isha is geen kille machine, maar een blauwe, vriendelijke “zorgbuddy” die ouderen thuis ondersteunt bij hun revalidatie. Door hen te stimuleren hun oefeningen consequent uit te voeren, bevordert ze herstel en vitaliteit. Fysiotherapeuten houden daardoor tijd over — hopelijk niet alleen voor administratie, maar juist ook voor menselijke aandacht. “Een arm om iemand heen of een luisterend oor; dát is waardevolle zorg,” aldus Margo.
Om de druk op de zorg te verlichten, zijn technologische innovaties zoals AI en zorgrobotica onmisbaar. Toch stranden veelbelovende oplossingen voortijdig door complexe wet- en regelgeving rondom datagebruik en privacy. Margo pleit voor experimenteerruimte en juridische ondersteuning voor (semi)publieke partijen zoals hogescholen. Volgens haar moet wetgeving veiligheid en ethiek blijven waarborgen, maar ook meebewegen met maatschappelijke behoeften. Alleen dan kunnen innovaties daadwerkelijk hun weg vinden naar de zorgpraktijk en maatschappelijke impact realiseren.
Eenzaamheid onder ouderen is een steeds groter probleem. De vraag rijst: hoe kunnen we deze eenzaamheidsepidemie bestrijden? Zorgrobots bieden uitkomst, mits we angst weten weg te nemen en regelgeving aanpassen. Deze robots kunnen een waardevolle aanvulling in de zorg zijn. Maar daarvoor is het belangrijk dat we innovatie niet tegen laten houden door angst, schrijft Margo voor het Parool.
In deze podcastaflevering van 180 graden, een serie van Achmea, gaat Margo in gesprek met host Sharid Alles over zorgrobots. Ze bespreken hoe technologie kan helpen nu er steeds minder zorgpersoneel is. Robots kunnen ouderen herinneren aan hun medicijnen of structuur geven aan de dag. Margo laat zien hoe deze robots al gebruikt worden, bijvoorbeeld bij het wassen of als gezelschap. Kunnen zorgrobots de zorg écht verbeteren? Je hoort het in deze aflevering.
"Zorg is mensenwerk en dat is en blijft het uitgangspunt. Techniek, dus ook robots, kunnen de zorg menselijker maken - mits je het op de juiste wijze inzet."
